Natuurlijke biodynamische wijnbereiding is een unieke en natuurvriendelijke benadering voor het produceren van wijnen van hoge kwaliteit. Het is gebaseerd op specifieke principes en praktijken die het ecologische evenwicht en de vitaliteit van de wijnstokken bevorderen.
Biodynamiek: harmonieuze landbouw
Biodynamica is een landbouwpraktijk die verder gaat dan biologische landbouw door spirituele en kosmische aspecten te integreren. Het is gebaseerd op de principes van de antroposofie, ontwikkeld door Rudolf Steiner aan het begin van de 20e eeuw. Deze benadering beschouwt de wijnstok als een organisme dat in nauwe relatie leeft met zijn omgeving. Het doel is om een natuurlijk evenwicht te creëren tussen de plant, de bodem en de kosmische elementen.
Bodemvoorbereiding: de sleutel tot succes
Bodemvoorbereiding is een essentiële stap in de natuurlijke biodynamische wijnbereiding. Het gaat om het cultiveren en onderhouden van levende en vruchtbare grond, met behulp van specifieke preparaten. Deze preparaten kunnen organische stoffen bevatten zoals compost, kruidenthee en mineralen. Ze zijn ontworpen om het microbiële leven te stimuleren en de voedingsstoffenbalans in de bodem te bevorderen.
Wijnbouwpraktijken: de natuur als bondgenoot
In de biodynamiek zijn de wijnbouwpraktijken gericht op respect voor de natuur en de vitaliteit van de wijnstokken. Het planten van druivensoorten die zijn aangepast aan het terroir en het beheren van de biodiversiteit zijn dus sleutelelementen. De wijnstokken worden zo gesnoeid dat een goede luchtcirculatie en optimale blootstelling aan de zon wordt bevorderd. Bovendien helpt het gebruik van plantaardige en minerale preparaten de natuurlijke afweer van de wijnstokken tegen ziekten te versterken.
Wijnmaken: een subtiele kunst
Tijdens de biodynamische wijnbereiding is het doel om het unieke karakter van elk terroir en elke druivensoort volledig tot uitdrukking te brengen. Interventies worden tot een minimum beperkt om de authenticiteit van de wijn te behouden. De fermentaties vinden spontaan plaats dankzij de inheemse gisten die op de druiven aanwezig zijn. De toevoeging van chemische additieven wordt zoveel mogelijk vermeden, waardoor de voorkeur wordt gegeven aan meer natuurlijke methoden om de wijn te stabiliseren en te klaren, zoals klaring op basis van eiwit of bentoniet.
Biodynamische certificering
Om de authenticiteit en kwaliteit van biodynamisch geproduceerde wijnen te garanderen, zijn er specifieke certificeringen. De bekendste zijn de Demeter-certificering en de Biodyvin-certificering. Deze labels bevestigen dat de wijnen zijn geproduceerd volgens de principes en praktijken van de biodynamiek. Ze worden uitgegeven na een rigoureus proces van controle en audit van de wijndomeinen.
De rol van maancycli in de biodynamica
In de enorme wereld van de biodynamica is het onmogelijk om de impact van maancycli op wijnstokken te negeren. De invloed van de maan wordt in veel landbouwculturen al eeuwenlang erkend. In de biodynamica krijgt deze relatie een bijzondere dimensie, waarbij de kosmos wordt geassocieerd met de cyclus van de wijnstok.
Biodynamische wijnboeren volgen de fasen van de maan nauwgezet om te bepalen wat het beste moment is om bepaalde taken uit te voeren, zoals snoeien, zaaien of zelfs oogsten. De onderliggende overtuiging is dat net zoals de maan de getijden kan beïnvloeden, zij ook een effect kan hebben op het sap in planten, evenals op het gedrag van micro-organismen in de bodem.
Elke maanfase biedt unieke en gunstige eigenschappen. Zo wordt algemeen aanvaard dat een dalende maan gunstig is voor beplanting, omdat dit de beworteling van planten zou bevorderen. Omgekeerd zou een wassende maan ideaal zijn om te snoeien, omdat dit de groei zou bevorderen.
Maar dat is nog niet alles: er wordt ook rekening gehouden met de posities van de maan in verschillende sterrenbeelden van de dierenriem. Elk sterrenbeeld wordt geassocieerd met een element – aarde, vuur, lucht of water – en beïnvloedt de wijnstok op een specifieke manier. Wanneer de maan bijvoorbeeld door een watersterrenbeeld gaat, wordt dit beschouwd als een veelbelovende tijd voor het bewateren of behandelen van ziekten.
Deze studie van maan- en dierenriemcycli biedt een uniek perspectief op de wijnbouw. Het nodigt ons uit om de wijngaard niet alleen te beschouwen als een terrestrisch ecosysteem, maar ook als een integraal onderdeel van een grotere kosmos, in harmonie met de natuurlijke krachten eromheen.
De smaakvoordelen van biodynamiek
Hoe zit het, afgezien van landbouwpraktijken en filosofische principes, met de smaak van biologisch-dynamisch geproduceerde wijnen? Is deze aanpak daadwerkelijk terug te vinden in het glas? Veel wijnliefhebbers en professionals beweren dat biodynamiek een extra dimensie aan wijnen geeft, waardoor ze expressiever, levendiger en trouwer worden aan hun terroir van herkomst.
Een van de belangrijkste eigenschappen die vaak aan biodynamische wijnen worden toegeschreven, is hun zuiverheid. Zonder het gebruik van chemische additieven of interventionistische wijnbereidingstechnieken kunnen wijnen de unieke kenmerken van hun terroir getrouwer tot uitdrukking brengen. Dit resulteert vaak in meer uitgesproken en genuanceerde aroma’s en smaken, waardoor wijnliefhebbers echt kunnen “proeven” van de plaats waar de wijn vandaan komt.
Een ander fascinerend element is de levendigheid van de wijnen. Sommige biodynamische wijnmakers praten over een bepaalde ‘energie’ of ‘vitaliteit’ die we in hun wijnen kunnen waarnemen, iets waardoor ze levendiger worden in de mond. Dit kan worden toegeschreven aan een betere gezondheid van de wijnstokken, het rijke microbiële leven in de bodem, of misschien aan de mystieke praktijken die verband houden met maan- en dierenriemcycli. Wat de reden ook is, het valt niet te ontkennen dat veel biodynamische wijnen een voelbare aanwezigheid in de mond hebben die hen onderscheidt.
Het is ook interessant om op te merken dat veel biodynamische wijnen een verbeterd rijpingsvermogen lijken te hebben. Zonder het gebruik van additieven of agressieve stabilisatietechnieken kunnen deze wijnen op elegante wijze evolueren op fles, waardoor de complexiteit in de loop van de tijd toeneemt. Uiteraard zal dit ook afhangen van vele andere factoren, waaronder druivensoort, oogstjaar en bewaaromstandigheden.
